Co to jest prokrastynacja?
Prokrastynacja to zjawisko polegające na świadomym odkładaniu czynności na później, mimo świadomości nieprzyjemnych konsekwencji. Osoby borykające się z tym problemem często odwlekają wykonanie zadania do ostatniej chwili, co prowadzi do stresu, wyrzutów sumienia i spadku efektywności. Definicja prokrastynacji obejmuje zarówno dobrowolne zwlekanie, jak i mechanizm psychologiczny związany z unikaniem trudności czy nielubianych obowiązków.
Przyczyny prokrastynacji – skąd bierze się odkładanie zadań?
Mechanizmy prokrastynacji są różnorodne i zależą od indywidualnych cech osobowości oraz kontekstu sytuacyjnego. Jednym z głównych powodów prokrastynacji jest lęk przed niepowodzeniem, który sprawia, że dana osoba unika podjęcia działania. Niektóre osoby odkładają zadania z powodu niskiej samooceny i braku wiary we własne możliwości, inne natomiast z powodu perfekcjonizmu, obawiając się, że ich praca nie będzie wystarczająco dobra. Dodatkowo, media społecznościowe oraz inne rozpraszacze mogą przyczyniać się do odwlekania rzeczy, utrudniając realizację ważnych zadań.
Czy prokrastynacja to choroba? Kiedy warto szukać pomocy?
Prokrastynacja sama w sobie nie jest jednostką chorobową, jednak może być objawem poważniejszych problemów psychicznych, takich jak zaburzenia lękowe czy depresja. Osoby cierpiące na chroniczną prokrastynację mogą doświadczać trudności w codziennym funkcjonowaniu, co negatywnie wpływa na życie zawodowe i relacje społeczne. Warto szukać pomocy specjalisty, jeśli prokrastynacja utrudnia realizację celów, prowadzi do złego samopoczucia i negatywnych konsekwencji w różnych dziedzinach życia.
Jakie są skutki długotrwałej prokrastynacji?
Długotrwała prokrastynacja niesie ze sobą wiele negatywnych konsekwencji. Poza oczywistymi trudnościami w realizacji zadań, prowadzi do:
- narastania stresu,
- poczucia winy,
- frustracji,
- może obniżać jakość życia zawodowego, skutkując spadkiem efektywności i utratą możliwości awansu.
- w życiu prywatnym często powoduje zaniedbanie ważnych obowiązków, co może prowadzić do konfliktów z bliskimi.
Techniki coachingu, które pomagają pokonać prokrastynację
Coaching oferuje wiele narzędzi, które pomagają skutecznie walczyć z odkładaniem obowiązków na później. Jedną z popularnych metod jest technika pomodoro, która polega na pracy w krótkim, lecz intensywnym przedziale czasowym, przeplatanym przerwami. Kolejną skuteczną strategią jest metoda bloków czasowych, umożliwiająca lepsze planowanie kroków i realizację zadań w uporządkowany sposób.
Coach może także pomóc w stopniowym przezwyciężaniu trudności poprzez rozpisanie elementów zadania na mniejsze części, co ułatwia jego wykonanie i zmniejsza poczucie przytłoczenia.
Prokrastynacja a psychologia – jak zmienić sposób myślenia?
Zmiana sposobu myślenia jest kluczowa w walce z prokrastynacją. Terapia poznawczo-behawioralna często stosowana w leczeniu prokrastynacji pomaga zidentyfikować negatywne wzorce myślenia i zastąpić je bardziej konstruktywnymi przekonaniami. Warto także pracować nad zwiększeniem samoświadomości oraz wyeliminowaniem rozpraszaczy, które utrudniają skupienie na ważnych zadaniach. Wiele osób korzysta również z technik motywacyjnych, takich jak wizualizacja celu czy nagradzanie się za ukończone zadania.
-
K. Markiewicz, Prokrastynacja i prokrastynatorzy. Definicja, etiologia, epidemiologia i terapia (2019), Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J–Paedagogia-Psychologia, 31(3), 195-213., Data dostępu: 17.02.2025r.
-
A. Bartczak, A. Wontorczyk, M. Strzelecki, M. Banaś, Prokrastynacja zawodowa jako forma ekologii pracy i jej współczesne uwarunkowania (2018), Czasopismo Psychologiczne, 24(2), 387-395., Data dostępu: 17.02.2025r.
-
J. Olszowy, J. Łata, K. Kozioł, Coaching jako narzędzie wykorzystywane w rozwoju, Współczesne wyzwania w naukach ekonomicznych, finansach i zarządzaniu, 143., Data dostępu: 17.02.2025r.