Emocje – czym są naprawdę i jak wpływają na nasze zdrowie?

Czym są emocje?

Emocje to złożone procesy psychofizjologiczne, które angażują układ nerwowy, hormonalny i odpornościowy. To nie tylko myśli, czy nastroje – to fizyczne, realne doświadczenia, które powstają w odpowiedzi na to, co się dzieje wokół nas i wewnątrz nas.

Neuronauka podkreśla, że emocje są reakcjami adaptacyjnymi – mają chronić, motywować, ostrzegać, zachęcać do działania lub zatrzymania się. Mówią: „tu jest zagrożenie”, „to dla mnie ważne”, „czuję się samotna/y” albo „tego mi trzeba”.

Nie ma złych emocji

Choć często mówimy o emocjach „pozytywnych” i „negatywnych” – to język uproszczony. W rzeczywistości emocje nie dzielą się na dobre i złe.

Wszystkie są potrzebne i ważne.

• Złość mówi o przekroczonych granicach.
• Lęk ostrzega przed zagrożeniem.
• Smutek pozwala przeżyć stratę.
• Radość dodaje energii i buduje więź.
• Zazdrość pokazuje, że coś ma dla nas znaczenie.

Emocje nie są naszymi wrogami. Są komunikatami. Kompasem. Głosem naszych wewnętrznych potrzeb.

Emocje w ciele – to fizjologia, nie metafora

Badania (np. Nummenmaa i in., 2014) pokazują, że każda emocja uruchamia konkretne reakcje fizjologiczne. To dlatego:

• złość napina kark, dłonie i szczęki,
• lęk ściska brzuch i skraca oddech,
• smutek spowalnia ruchy, obciąża klatkę piersiową,
• radość rozluźnia, daje lekkość i ciepło.

Ciało zawsze wie, co czujemy — zanim to nazwiesz.

A jeśli ignorujemy emocje — ciało mówi za nas. W postaci napięć, bólu, bezsenności, problemów trawiennych czy obniżonej odporności.

Zarządzanie emocjami ≠ tłumienie emocji

To jedno z najważniejszych rozróżnień w psychologii zdrowia.

Tłumienie emocji to:

• udawanie, że nic się nie dzieje,
• „chowanie” emocji, by nie być „słabym”,
• zamrażanie reakcji i uczuć.

To mechanizm obronny – ale kosztowny.

Prowadzi do: przewlekłego stresu, nagłych wybuchów, depresji, somatyzacji.

Zarządzanie emocjami to coś zupełnie innego:

• zauważanie emocji i ich nazywanie,
• rozumienie, co je wywołało,
• znalezienie bezpiecznego sposobu na ich przeżycie i wyrażenie (ruch, oddech, rozmowa),
• regulacja – nie represja.

To umiejętność obecności przy sobie. Z szacunkiem i łagodnością.

Jak emocje wpływają na zdrowie?

Psychoneuroimmunologia udowadnia, że emocje bezpośrednio wpływają na zdrowie fizyczne:

• Przewlekły stres zwiększa poziom kortyzolu → podnosi ryzyko stanów zapalnych, insulinooporności i obniża odporność.
• Tłumiona złość może prowadzić do nadciśnienia i chorób serca.
• Smutek i poczucie bezsilności wpływają na jakość snu i regenerację organizmu.
• Bezpieczne relacje i kontakt z emocjami poprawiają funkcjonowanie układu odpornościowego, nerwowego i trawiennego.

Co możesz zrobić, żeby zadbać o swoje emocje?

1. Zatrzymaj się i zapytaj: „co teraz czuję?”

Nazwanie emocji to pierwszy krok do regulacji.

2. Oddychaj. Świadomie.

Oddech aktywuje układ przywspółczulny, który wycisza napięcie i uruchamia regenerację.

3. Porusz ciało.

Spacer, joga, taniec, bieganie – to sposób, by emocje nie zostały w mięśniach. Ruch reguluje emocje równie skutecznie jak rozmowa.

4. Daj sobie prawo czuć.

Nie wszystko musisz rozumieć od razu. Wystarczy, że jesteś przy sobie.

5. Znajdź bezpieczne miejsce na rozmowę.

Terapia, grupa wsparcia, relacja oparta na zaufaniu – to przestrzenie, w których emocje mogą zostać wypowiedziane, usłyszane i przetworzone.

W czym pomaga terapeuta?

W nurcie integracyjnym i psychoneuroimmunologicznym terapeuta:

• pomaga zrozumieć emocje i ich funkcję,
• wspiera w budowaniu odporności emocjonalnej,
• pokazuje sposoby na regulację emocji przez ciało, oddech, słowo i relację,
• pomaga „odczytać” to, co ciało mówi, gdy emocje zostały stłumione.

Psychoterapia to nie tylko rozmowa – to odbudowywanie połączenia ze sobą.

Podsumowanie

Emocje to nie coś, co należy kontrolować. To coś, czego warto się nauczyć słuchać. Gdy uczysz się zarządzać emocjami, a nie je tłumić – odzyskujesz wpływ. Zaczynasz reagować, redukujesz napięcie, czujesz ulgę. W naszej poradni wspieramy ten proces z uważnością, troską i opartą na nauce wiedzą.

Bo emocje bez filtra to emocje usłyszane. A usłyszane – mogą być uzdrowione.