Choroba tętnic obwodowych (PAD) – charakterystyka i przyczyny
Choroba tętnic obwodowych (PAD) to jedno z najczęstszych schorzeń układu krążenia, wynikające z postępującej miażdżycy tętnic. Powstaje na skutek nagromadzenia się blaszek miażdżycowych w ścianach naczyń krwionośnych, co prowadzi do ich zwężenia i utrudnienia przepływu krwi. Dotyczy przede wszystkim tętnic kończyn dolnych, ale może również występować w innych częściach organizmu.
Główne czynniki ryzyka rozwoju miażdżycy kończyn dolnych i tętnic obwodowych obejmują:
- Palenie tytoniu – jeden z najważniejszych czynników prowadzących do uszkodzenia naczyń krwionośnych.
- Podwyższony poziom cholesterolu – prowadzi do odkładania się blaszek miażdżycowych.
- Choroby układu sercowo naczyniowego – takie jak nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, zaburzenia lipidowe, cukrzyca czy zakrzepica żył.
- Brak aktywności fizycznej – sprzyja pogorszeniu kondycji naczyń krwionośnych.
- Otyłość i niezdrowa dieta – spożywanie nadmiaru tłuszczów nasyconych i przetworzonej żywności przyspiesza rozwój miażdżycy.
Objawy miażdżycy tętnic
Objawy PAD mogą rozwijać się stopniowo i być początkowo niezauważalne. Najczęstszym objawem jest chromanie przestankowe, czyli ból nóg pojawiający się podczas chodzenia i ustępujący po odpoczynku. Inne charakterystyczne symptomy to:
- Zimne stopy i dłonie – wynik zaburzeń krążenia w tętnicach kończyn dolnych.
- Ból nóg w spoczynku – świadczący o przewlekłym niedokrwieniu.
- Owrzodzenia i trudno gojące się rany – mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak amputacja kończyny.
- Zaburzenia czucia i zanik mięśniowy – w zaawansowanych przypadkach dochodzi do utraty siły i sprawności ruchowej.
Wczesne wykrycie choroby pozwala na wdrożenie skutecznej terapii i zmniejszenie ryzyka groźnych powikłań, w tym ostrego niedokrwienia kończyn.
Badanie wskaźnika kostkowo-ramiennego (ABI) w diagnostyce PAD
Diagnostyka miażdżycy tętnic obwodowych (PAD) wymaga zastosowania odpowiednich metod oceny przepływu krwi i wykrywania zaburzeń krążenia. Podstawowym badaniem stosowanym w rozpoznaniu tej choroby jest wskaźnik kostkowo-ramienny (ABI), który pozwala ocenić różnicę między ciśnieniem tętniczym mierzonym na kończynach dolnych i górnych. Wartość obniżonego wskaźnika ABI sugeruje obecność miażdżycy tętnic, co może wskazywać na przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych.
Dodatkowo, w celu dokładniejszej oceny naczyń krwionośnych, stosuje się badania obrazowe, takie jak USG Doppler, które umożliwia wizualizację tętnic kończyn dolnych i wykrycie zmian miażdżycowych. W bardziej zaawansowanych przypadkach wykonuje się angiografię, aby określić lokalizację zmian miażdżycowych i stopień ich zaawansowania.
Regularne wykonywanie badań kontrolnych, zwłaszcza u osób narażonych na czynniki ryzyka miażdżycy, pozwala na wczesne wykrycie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Leczenie miażdżycy tętnic obwodowych
Terapia miażdżycy tętnic obwodowych zależy od stopnia zaawansowania choroby. Kluczowe metody leczenia obejmują:
- Zmiana stylu życia – rzucenie palenia, redukcja czynników ryzyka, zdrowa dieta i zwiększenie aktywności fizycznej poprawiają prawidłowe krążenie krwi.
- Farmakologia – w tym: leki przeciwpłytkowe, obniżające poziom cholesterolu oraz leki na nadciśnienie tętnicze.
- Zabiegi wewnątrznaczyniowe – angioplastyka z implantacją stentu poprawiająca drożność naczyń.
- Leczenie operacyjne – w skrajnych przypadkach konieczne jest wszczepienie by-passów lub amputacja kończyny.
Rola profilaktyki w leczeniu choroby tętnic obwodowych
Skuteczna profilaktyka miażdżycy tętnic obwodowych (PAD) koncentruje się na eliminacji czynników ryzyka oraz promowaniu zdrowego stylu życia. Jednym z najważniejszych elementów zapobiegania chorobie jest rzucenie palenia, które znacznie zmniejsza ryzyko powstawania blaszek miażdżycowych i poprawia krążenie krwi. Regularna aktywność fizyczna o umiarkowanej intensywności, taka jak spacerowanie, jazda na rowerze czy pływanie, wspiera prawidłowe funkcjonowanie tętnic obwodowych i zmniejsza ryzyko zaburzeń krążenia.
Zdrowie Twoich naczyń zaczyna się od codziennych wyborów – łagodnych, świadomych, wspierających.
W profilaktyce miażdżycy nie chodzi o zakazy i strach.
Chodzi o zadbane serce, spokojny rytm krwi i czułość wobec tego, czym karmisz swoje ciało i emocje.
Warto wspierać organizm przez:
- ograniczenie tłuszczów nasyconych i wysoko przetworzonych produktów, które obciążają naczynia krwionośne,
- sięgnięcie po to, co naprawdę odżywia: dobre tłuszcze roślinne, strączki, orzechy, pełne ziarna, warzywa, a także naturalne wsparcie, jak np. czerwony ryż,
- utrzymanie zdrowej masy ciała i ciśnienia tętniczego, nie przez kontrolę, ale przez regulację – snu, stresu, rytmu dnia.
Twoje serce słyszy, co mówisz do siebie.
Szacunek wobec własnych granic, aktywność fizyczna z przyjemności, regularne badania profilowe (cholesterol, glukoza, ciśnienie) – to cicha codzienna profilaktyka, która naprawdę działa.
W Karmimy Myśli wierzymy, że profilaktyka to nie tylko dieta i wyniki. To relacja z ciałem, która może być bezpieczna, spokojna i wspierająca.
-
R. Piotrkowska, M. Dobosz, J. Książek, G. Halena, Jakość życia chorych z miażdżycą naczyń obwodowych–przegląd piśmiennictwa (2011), Annales Academiae Medicae Gedanensis, 41, 89-95., Data dostępu: 11.03.2025r.
-
C. Sosnowski, T. Pasierski, E. Janeczko-Sosnowska, Miażdżyca dużych tętnic obwodowych u pacjentów z podejrzeniem choroby wieńcowej (2005), Cardiology Journal, 12(9), 635-643., Data dostępu: 11.03.2025r.
-
T. Pasierski, Z. Gaciong, Rozwój i regresja miażdżycy (2004), Angiologia, PZWL., Data dostępu: 11.03.2025r.