Choroba tętnic obwodowych (PAD) – charakterystyka i przyczyny

Choroba tętnic obwodowych (PAD) to jedno z najczęstszych schorzeń układu krążenia, wynikające z postępującej miażdżycy tętnic. Powstaje na skutek nagromadzenia się blaszek miażdżycowych w ścianach naczyń krwionośnych, co prowadzi do ich zwężenia i utrudnienia przepływu krwi. Dotyczy przede wszystkim tętnic kończyn dolnych, ale może również występować w innych częściach organizmu.

Główne czynniki ryzyka rozwoju miażdżycy kończyn dolnych i tętnic obwodowych obejmują:

  • Palenie tytoniu – jeden z najważniejszych czynników prowadzących do uszkodzenia naczyń krwionośnych.
  • Podwyższony poziom cholesterolu – prowadzi do odkładania się blaszek miażdżycowych.
  • Choroby układu sercowo naczyniowego – takie jak nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, zaburzenia lipidowe, cukrzyca czy zakrzepica żył.
  • Brak aktywności fizycznej – sprzyja pogorszeniu kondycji naczyń krwionośnych.
  • Otyłość i niezdrowa dieta – spożywanie nadmiaru tłuszczów nasyconych i przetworzonej żywności przyspiesza rozwój miażdżycy.

Objawy miażdżycy tętnic

Objawy PAD mogą rozwijać się stopniowo i być początkowo niezauważalne. Najczęstszym objawem jest chromanie przestankowe, czyli ból nóg pojawiający się podczas chodzenia i ustępujący po odpoczynku. Inne charakterystyczne symptomy to:

  • Zimne stopy i dłonie – wynik zaburzeń krążenia w tętnicach kończyn dolnych.
  • Ból nóg w spoczynku – świadczący o przewlekłym niedokrwieniu.
  • Owrzodzenia i trudno gojące się rany – mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak amputacja kończyny.
  • Zaburzenia czucia i zanik mięśniowy – w zaawansowanych przypadkach dochodzi do utraty siły i sprawności ruchowej.

Wczesne wykrycie choroby pozwala na wdrożenie skutecznej terapii i zmniejszenie ryzyka groźnych powikłań, w tym ostrego niedokrwienia kończyn.

Badanie wskaźnika kostkowo-ramiennego (ABI) w diagnostyce PAD

Diagnostyka miażdżycy tętnic obwodowych (PAD) wymaga zastosowania odpowiednich metod oceny przepływu krwi i wykrywania zaburzeń krążenia. Podstawowym badaniem stosowanym w rozpoznaniu tej choroby jest wskaźnik kostkowo-ramienny (ABI), który pozwala ocenić różnicę między ciśnieniem tętniczym mierzonym na kończynach dolnych i górnych. Wartość obniżonego wskaźnika ABI sugeruje obecność miażdżycy tętnic, co może wskazywać na przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych.

Dodatkowo, w celu dokładniejszej oceny naczyń krwionośnych, stosuje się badania obrazowe, takie jak USG Doppler, które umożliwia wizualizację tętnic kończyn dolnych i wykrycie zmian miażdżycowych. W bardziej zaawansowanych przypadkach wykonuje się angiografię, aby określić lokalizację zmian miażdżycowych i stopień ich zaawansowania.

Regularne wykonywanie badań kontrolnych, zwłaszcza u osób narażonych na czynniki ryzyka miażdżycy, pozwala na wczesne wykrycie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Leczenie miażdżycy tętnic obwodowych

Terapia miażdżycy tętnic obwodowych zależy od stopnia zaawansowania choroby. Kluczowe metody leczenia obejmują:

  • Zmiana stylu życia – rzucenie palenia, redukcja czynników ryzyka, zdrowa dieta i zwiększenie aktywności fizycznej poprawiają prawidłowe krążenie krwi.
  • Farmakologia – w tym: leki przeciwpłytkowe, obniżające poziom cholesterolu oraz leki na nadciśnienie tętnicze.
  • Zabiegi wewnątrznaczyniowe – angioplastyka z implantacją stentu poprawiająca drożność naczyń.
  • Leczenie operacyjne – w skrajnych przypadkach konieczne jest wszczepienie by-passów lub amputacja kończyny.

Rola profilaktyki w leczeniu choroby tętnic obwodowych

Skuteczna profilaktyka miażdżycy tętnic obwodowych (PAD) koncentruje się na eliminacji czynników ryzyka oraz promowaniu zdrowego stylu życia. Jednym z najważniejszych elementów zapobiegania chorobie jest rzucenie palenia, które znacznie zmniejsza ryzyko powstawania blaszek miażdżycowych i poprawia krążenie krwi. Regularna aktywność fizyczna o umiarkowanej intensywności, taka jak spacerowanie, jazda na rowerze czy pływanie, wspiera prawidłowe funkcjonowanie tętnic obwodowych i zmniejsza ryzyko zaburzeń krążenia.

Zdrowie Twoich naczyń zaczyna się od codziennych wyborów – łagodnych, świadomych, wspierających.

W profilaktyce miażdżycy nie chodzi o zakazy i strach.

Chodzi o zadbane serce, spokojny rytm krwi i czułość wobec tego, czym karmisz swoje ciało i emocje.

Warto wspierać organizm przez:

  • ograniczenie tłuszczów nasyconych i wysoko przetworzonych produktów, które obciążają naczynia krwionośne,
  • sięgnięcie po to, co naprawdę odżywia: dobre tłuszcze roślinne, strączki, orzechy, pełne ziarna, warzywa, a także naturalne wsparcie, jak np. czerwony ryż,
  • utrzymanie zdrowej masy ciała i ciśnienia tętniczego, nie przez kontrolę, ale przez regulację – snu, stresu, rytmu dnia.

Twoje serce słyszy, co mówisz do siebie.

Szacunek wobec własnych granic, aktywność fizyczna z przyjemności, regularne badania profilowe (cholesterol, glukoza, ciśnienie) – to cicha codzienna profilaktyka, która naprawdę działa.

W Karmimy Myśli wierzymy, że profilaktyka to nie tylko dieta i wyniki. To relacja z ciałem, która może być bezpieczna, spokojna i wspierająca.

Bibliografia

  • R. Piotrkowska, M. Dobosz, J. Książek, G. Halena, Jakość życia chorych z miażdżycą naczyń obwodowych–przegląd piśmiennictwa (2011), Annales Academiae Medicae Gedanensis, 41, 89-95., Data dostępu: 11.03.2025r.

  • C. Sosnowski, T. Pasierski, E. Janeczko-Sosnowska, Miażdżyca dużych tętnic obwodowych u pacjentów z podejrzeniem choroby wieńcowej (2005), Cardiology Journal, 12(9), 635-643., Data dostępu: 11.03.2025r.

  • T. Pasierski, Z. Gaciong, Rozwój i regresja miażdżycy (2004), Angiologia, PZWL., Data dostępu: 11.03.2025r.